Wrzosy lubią miejsca słoneczne , glebę przepuszczalną, kwaśną i niezbyt mokrą. Dobrze się czują w otoczeniu drzew i krzewów iglastych oraz niektórych liściastych o podobnych jak one wymaganiach. Miejsce lepiej wybrać zaciszne , gdyż wysuszające wiatry podczas bezśnieżnej zimy mogą im zaszkodzić.

Na początku trzeba starannie przygotować glebę.

Jeżeli w Twoim ogrodzie grunt jest ciężki, spójny , nieprzepuszczalny trzeba zacząć od zrobienia drenażu. Wrzosy nie mogą rosnąć tam gdzie wiosną i jesienią zalega woda (nawet krótkotrwale). Wystarczy na dnie usypać 10-20 cm warstwę żwiru. Gleba musi być kwaśna ( 4,5- 5,5 pH) więc trzeba rozsypać kwaśny torf i przekompostowaną korę sosnową w proporcji pół na pół.

Jeżeli w Twoim ogrodzie gleba jest piaszczysta, lekka wystarczy zmieszać torf i korę przekopując z tym co jest pod spodem widłami kanadyjskimi.

Po posadzeniu wrzosów rozkładamy około 5 cm warstwę kory sosnowej, która nada całej kompozycji naturalny wygląd i zatrzyma wilgoć.

Kolor liści oraz wysokość roślin a także ich kształt mają pierwszorzędne znaczenie , gdyż patrzymy na nie cały rok a kwiaty pojawiają się tylko przez kilka tygodni. Jednak dobrze zaprojektowane wrzosowisko będzie atrakcyjne od przedwiośnia do późnej jesieni.

Obok wrzosów można posadzić rośliny , które będą z nimi ładnie współgrać np. drzewa i krzewy iglaste, azalie , wrzośce, brukentalie, dabecje, gloterię rozesłaną, kalmię.

Wrzosy powinny być co roku przycinane. Wtedy tworzą zwarte, ładne kępy i obficiej kwitną. Rośliny przycina się w kwietniu (druga połowa), odcinając pędy poniżej miejsca, z którego wyrastały kwiaty. Małe rośliny można przycinać zwykłymi nożyczkami, duże wygodniej jest ciąć nożycami do żywopłotu.

Biedronka

Biedronki są niezastąpionymi sprzymierzeńcami ogrodnika, a mimo to ich larwy i poczwarki bywają niszczone przez ludzi. Dzieje się tak dlatego, że swym wyglądem nie przypominają znanej wszystkim dorosłej postaci owada. Larwy biedronek znacznie się różnią od postaci dorosłych. Można je spotkać od czerwca do sierpnia. Są bardzo ruchliwe i żarłoczne. Jedna larwa w okresie rozwoju (20-30 dni) niszczy ponad 600 mszyc. Natomiast dorosła biedronka zjada od 30 do 60 mszyc dziennie. Biedronki można zbierać i przynosić do ogrodu z zewnątrz. Są aktywne od wiosny do późnej jesieni.

Zimują jedynie owady doskonałe, często w dużych skupiskach, pod liśćmi, w szczelinach lub gruzach. W poszukiwaniu zimowisk mogą przelatywać odległości, sięgające nawet kilkudziesięciu kilometrów.

Złotook

Złotooki skutecznie oczyszczają ogród z groźnych szkodników. Zjadają mszyce, czerwce, miodówki, przędziorki i larwy zwójek. Dorosłe owady żywią się także pyłkiem roślin. Stają się po nim bardziej płodne i dłużej żyją, dlatego warto w ogrodach sadzić rośliny miododajne. Niestety, złotooki są wrażliwe na mróz i w surową zimę może zginąć nawet 90% tych owadów. Dlatego też często szukają schronienia w naszych domach :-)

Pszczoły

Do rodziny pszczół należą również trzmiele. Pszczoły są owadzami pożytecznymi z dwóch względów: jako zapylacze i producenci miodu i wosku. Zapylenie kwiatów jest konieczne do zawiązania się owoców. Brak pszczół spowoduje spadek plonu jabłoni nawet o 80% ! Niestety liczebność ich została drastycznie zredukowana w wyniku stosowania insekcytydów a także przez zmniejszenie się liczby miejsc dogodnych do gniazdowania.Dlatego w ogrodach należy zrezygnować z syntetycznych środków ochrony roślin, gdyż są one pobierane też przez pszczoły. Zatruty pyłek lub nektar jest przenoszony do ula i powoduje zatrucie znacznej liczby osobników tworzących rój. Na skutek tego co roku giną miliony pszczół.

Do ogrodu można przywabiać pszczoły sadząc miododajne rośliny:lebiodka pospolita, rozchodnik,dzielżan, roże powtarzające kwitnienie, wrzos pospolity, słonecznik, budleja, berberys Thunberga, mahonia pospolita, karagana syberyjska, krzewuszka, astry jesienne, sasanka, zawilec, leszczyna, lipa drobnolistana, robinia lepka, jarząb pospolity i wiele innych.

Pamiętać też trzeba, że pszczoły podobnie jak i ptaki potrzebują wodopojów.

Żaby, traszki i ropuchy

Płazy te odżywiają się pająkami, owadami i ich larwami a także ślimakami dlatego zaliczamy je do zwierząt pożytecznych dla ogrodników. Ropuchy zamieszkają w naszym ogrodzie jeżeli znajdą miejsca, w których będą się mogły ukryć w ciągu dnia. Może to być duży kamień, stos drewna, piwnica czy inne ciemne miejsce. Na polowanie wychodzą nocą i oprócz owadów zjadają także ślimaki i młode gryzonie. Innym koniecznym warunkiem występowania ropuch jest ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin.

Jaszczurki

Odżywiają się owadami i ich larwami i ślimakami. Jaszczurki wybierają miejsca suche i ciepłe takie jak sterty kamieni w nasłonecznionych częściach ogrodu i nagrzane murki. Są aktywne w ciągu dnia, przy czym najczęściej w godzinach przedpołudniowych wygrzewają się w promieniach słońca, a na polowanie wyruszają popołudniu. Noce a także zbyt gorące, upalne dni spędzają w kryjówce, przeważnie są to różnego typu norki, zakamarki wśród korzeni i mchu czy też wnętrze spróchniałych pni. W sen zimowy zapadają przeważnie w październiku, a zimowe kryjówki opuszczają w marcu lub w kwietniu.

Najczęściej można spotkać jaszczurki zwinki. Podobnie jak wiele innych jaszczurek w sytuacji zagrożenia potrafi odrzucić ogon, który potem się regeneruje, nie osiągając jednak pierwotnych rozmiarów.

Padalce

Kształt ciała tego zwierzęcia czyni go podobnym do węży. Lubi on przebywać w krzewach i na skarpach. Czasem szukają ciepłych i suchych miejsc choś preferują wigotne schronienia pod kamieniami, pniami drzew, opadłymi liśćmi.

Podstawą pożywienia padalca są rozmaite bezkręgowce, przeważnie są to owady i ich larwy. Dieta ta jest uzupełniana o bezskorupowe ślimaki, dżdżownice oraz pajęczaki.

Jeże

Na pewno zamieszka w ogrodzie jeżeli tylko znajdzie w nim miejsce nadające się na kryjówkę. Może to być sterta chrustu, słomy, drewna czy gęste krzewy. Bedzie tam odpoczywał w ciągu dnia gdyż jeż jest zwierzęciem o aktywności zmierzchowej i nocnej. Pożywienie jeża stanowi pokarm zwierzęcy, głównie owady i drobne kręgowce.

Nielubiany sprzymierzeniec - kret

Krety są ssakami owadożernymi i prowadzą samotny tryb życia. Ich przestrzeń życiową stanowi system podziemnych korytarzy, które kret nieustannie przebiega w poszukiwaniu pokarmu. Jego apetyt jest ogromny. Codziennie zjada taką ilość owadów, która odpowiada masie jego ciała.Ofiarami są głównie bezkręgowce żyjące pod ziemią ( pędraki i inne larwy,nicienie, dżdżownice, turkucie podjadki) ale także pająki, chrząszcze oraz małe nornice. Niestety tworząc podziemny system korytarzy-pułapek zostawia tzw. kopce, które szpecą nasz ogród.

Krety mogą dorastać do 18 cm. Najbardziej rzucają się w oczy silne kończyny przednie o zrośniętych palcach i długich pazurkach.Ciało kreta okrywa miękkie, aksamitne futerko. Dla kreta najważniejszymi zmysłami jest słuch (mimo prawie niewidocznych uszu), węch i dotyk. Maleńkie oczy i bardzo słaby wzrok nie mają większego znaczenia.

Krety są ssakami owadożernymi i prowadzą samotny tryb życia. Ich przestrzeń życiową stanowi system podziemnych korytarzy, które kret nieustannie przebiega w poszukiwaniu pokarmu. Jego apetyt jest ogromny. Codziennie zjada taką ilość owadów, która odpowiada masie jego ciała.Ofiarami są głównie bezkręgowce żyjące pod ziemią (pędraki i inne larwy, nicienie, dżdżownice, turkucie podjadki) ale także pająki, chrząszcze oraz małe nornice.

Do rozrodu krety przystępują na początku lata. Młode rodzą się w liczbie 4-5 sztuk i początkowo są nagie i zupełnie ślepe.

Krety nie zapadają w sen zimowy i każdego dnia muszą starać się o pożywienie. Na wszelki wypadek gromadzą w swych komorach pewien zapas owadów, które paraliżują uszkadzając im system nerwowy.

W miejscu, gdzie zaplanowano trawnik, najlepiej będzie rozłożyć siatkę ze sztucznego tworzywa o małych oczkach, przysypać ją ziemią (warstwa około 10 cm) i dopiero na niej rozłożyć darń z rolki albo posiać nasiona traw.

Na istniejących już trawnikach czy rabatach, które muszą być przekopywane, rozłożenie siatki ze sztucznego tworzywa odpada. W takich miejscach krety można wypłaszać specjalnymi urządzeniami emitującymi fale dźwiękowe nieprzyjemne dla tych zwierząt (krety mają bardzo wrażliwy słuch) albo wsypywać do nor gotowe preparaty odstraszające.

Można umieścić w kretowiskach wiatraczki (ruszając się na wietrze, powodują mikrodrgania gruntu, czego krety bardzo nie lubią); zakopać w tunelach butelki, tak by koniec szyjek wystawał ponad ziemię (wpadające do butelki powietrze wydaje nieprzyjemny dźwięk). Jednak czy ogród upstrzony puszkami i butelkami jest bardziej estetyczny niż ogród pełen kretowisk?

Spróbować też można użyć substancji zapachowych, które wkłada się w krecie korytarze (spleśniałe skórki cytrynowe, liście bzu czarnego lub czosnku, aksamitki, bazylię a nawet naftę).

Niestety, efekty często bywają niezadowalające, bo krety wykazują się dużym przywiązaniem do miejsca, w którym żyją, i mimo wypłaszania lubią wracać.

Niektórzy stosują środki toksyczne (zazwyczaj świece z fosforanem wapnia, wpuszczające do nor trujący gaz), które zabijają kreta, norniki polne i inne drobne gryzonie, zatruwają glebę i rośliny. Przez dwa tygodnie nie wolno spożywać żadnych płodów rolnych z ogrodu.

Kiedy , po co i jak okrywać na zimę:

Rośliny okrywamy dopiero kiedy zaczyna zamarzać ziemia. Pierwsze przymrozki i śniegi im nie zaszkodzą, wręcz przeciwnie zatrzymają wegetację roślin i przygotują do zimy. W połowie listopada dobrze jest obsypać ziemię wokół roślin korą sosnową, która zatrzyma wodę w podłożu i dodatkowo zabezpieczy system korzeniowy przed przemarzaniem.

Do ocieplania doskonale nadaje się zimowa biała agrowłóknina, maty słomiane, worki jutowe, gałązki świerkowe (zwane popularnie stroiszem) a nawet papier falisty. Wszystkie te materiały zapewniają swobodny przepływ powietrza.

Nie można roślin okrywać czarną agrowłókniną lub folią !!!

Tak naprawdę dla większości gatunków nie zima jest groźna, gdyż właśnie wtedy drzewa i krzewy osiągają największą wytrzymałość na mróz ponieważ są w stanie spoczynku. Gdy zima się kończy i zaczyna w dzień intensywnie przygrzewać słońce rozpoczyna się proces rozhartowywania roślin - wraz z rozpoczęciem wegetacji wytrzymałość roślin na nocny mróz gwałtownie spada.

Okrycie stanowi ochronę nie tylko przed mrozem ale też wiatrem i słońcem. Ostre słońce i mroźne wiatry wysuszają roślinę, która nie może pobrać wody z zamarzniętej gleby i ginie raczej z braku wody niż od mrozu. Ostre promieniowanie słoneczne na przełomie zimy i wiosny może powodować też przypalanie liści gatunków zimozielonych.

Jak należy okrywać roślinę i czym zależy głównie od tego jaka to roślina i jaka jest jej wrażliwość i odporność na mróz. Posadzone jesienią krzewy zabezpieczamy usypanymi u ich podstawy kopczykami z ziemi.

Róże pienne, które mają jeszcze dość giętkie pędy, po odwiązaniu od podpór przygina sie do ziemi, koronę obsypuje ziemią, pień okrywa stroiszem lub słomą, a podstawę pędu zabezpiecza kopczykiem. Starsze rośliny, które trudno przygiąć, okrywa się „na stojąco”. Podstawę pnia róż osłania się kopczykiem, a związaną koronę owija słomą lub stroiszem.

Młode róże pnące zdejmuje się z podpór, związane pędy układa na warstwie ziemi i okrywa słomą, stroiszem lub suchymi liśćmi, a ich podstawy kopczykuje.

Rozrośnięte egzemplarze można zabezpieczyć bez zdejmowania z podpór, przywiązując do pędów np. maty słomiane lub agrowłókninę.

Starannego okrycia na zimę wymagają hortensje ogrodowe – w ostre zimy mogą przemarzać nie tylko wierzchołki pędów, ale całe gałęzie z pąkami kwiatowymi. Jeśli tak się stanie, wiosną należy krzewy przyciąć nisko nad ziemią, aby pobudzić wybijanie nowych pędów (ale niestety rośliny zakwitną dopiero w następnym roku).

Rośliny te najlepiej zakopczykować warstwą kory i owinąć białą agrowłókniną.

Trawy ozdobne można zawiązać w chochoł i obsypać bryłę korzeniową korą.

Chochoł chroni środek rośliny przed nadmierną wilgocią.

Na wrzosowiskach i lawendzie układamy luźno gałązki świerkowe.

Generalnie zabezpieczeń wymagają tylko tam gdzie są narażone na silne, mroźne wiatry, w miejscu zacisznym i osłoniętym nie wymagają takiego zabiegu.

Budleje, piwonie drzewiaste, ketmie zabezpiecza się usypanymi u ich podstawy kopczykami ziemi (20–30 cm). Rośliny można też zabezpieczyć 30 cm warstwą torfu, kory lub suchych liści i położyć na wierzchu stroisz.

Bezwzględnie należy jednak okrywać rośliny nie przystosowane do naszej strefy klimatycznej ponieważ mogą nie przetrwać surowszych zim. Roślina z oznaczeniem danej strefy może być uprawiana we wskazanej strefie i strefach cieplejszych. W strefach chłodniejszych (o niższym numerze) roślina taka będzie przemarzać. Np. roślina z oznaczeniem strefy 7A może być uprawiana w strefie 7A oraz strefie 7B. W strefach chłodniejszych, czyli 6B, 6A, 5B, roślina taka przemarznie.

Rośliny ciepłolubne w donicach nie zimujące w naszym klimacie np. oleander, datura...

Na powietrzu oleander może pozostać do nadejścia mrozów. Pierwszy delikatny przymrozek, nawet do -5*C i opady śniegu nie są dla niego groźne ale w takim momencie wnosimy go do pomieszczenia .

Powinno ono być chłodne ,najlepiej o temperaturze ok.5-10*C,choć niekoniecznie musi to być pomieszczenie bardzo jasne.

Dobrze zimuje nawet w garażu z ograniczonym dostępem światła.

Rzadko go podlewamy, dopiero gdy ziemia lekko przeschnie i zawsze z podstawki usuwamy (zimą) nadmiar wody. Często wietrzymy zimową kwaterę oleandra.

Zdecydowanie źle znosi pobyt zimą w ciepłym mieszkaniu.

Wysoka temperatura zimowania i suche powietrze wpływa niekorzystnie na późniejsze kwitnienie oleandra , bywa również atakowany często przez szkodniki i choroby co może być powodem nawet utraty rośliny.

Rośliny ogrodowe w donicach mogą pozostać na zewnątrz, najlepiej w miejscu osłoniętym od wiatru i umiarkowanie nasłonecznionym (można ją postawić przy południowo-wschodniej lub południowo-zachodniej ścianie budynku).

Pojemnik z rośliną trzeba opakować tak, aby nie dopuścić do przemarznięcia bryły korzeniowej. Sposobów na to jest wiele.

Można go owinąć matą słomianą lub włókniną.

Można też wstawić go wraz z rośliną do większego o kilka centymetrów (w każdą stronę) pudła, kosza lub skrzyni, a przestrzeń między pojemnikiem i ściankami osłony wypełnić torfem, korą, suchymi liśćmi, wiórami, kawałkami styropianu czy choćby gazetami.

Pędy należy owinąć matami słomianymi, słomą, tekturą falistą lub włókniną.

Jednak to nie wystarczy, aby roślina szczęśliwie dotrwała do wiosny. Koniecznie trzeba też kontrolować stopień wilgotności bryły korzeniowej i w razie potrzeby podlać ją. Należy tak postępować zwłaszcza wtedy, gdy zimą dni są słoneczne, oraz wczesną wiosną – począwszy od marca (to moment szczególnie niebezpieczny; w roślinie zaczynają krążyć soki, choć na zewnątrz tego jeszcze nie widać, parowanie staje się intensywniejsze i jeśli brakuje wody – roślina zasycha).

By cieszyć się pięknym ogrodem nawet w bardzo upalne lata, warto zainwestować w automatyczny system nawadniający.

Dobry system nawodnienia przy odpowiednim użytkowaniu i serwisie wykonywanym przez profesjonalistów jest długowieczny. Wszystkie elementy są w pełni wymienialne a gdy pojawia się potrzeba dużej zmiany w ogrodzie, zawsze można system zmodyfikować.

Automatyczny system podlewania składa się z podziemnych rur, którymi woda poprzez zraszacze, mikrozraszacze czy linie kroplujące wydostaje się na zewnątrz w różnych miejscach ogrodu oraz z zaworów, sterownika i opcjonalnie różnego rodzaju czujników deszczu oraz wilgoci.

Główną zaletą systemów nawadniających jest oszczędność wody i fakt, że nie musimy bezpośrednio uczestniczyć w procesie podlewania ogrodu. Kiedy wyjeżdżamy np. na wakacje system nawadniający działa nawet podczas naszej nieobecności :-)

Systemy nawadniania możemy wykonać w istniejącej już aranżacji ogrodowej, jednak będzie to wymagało ingerencji w roślinność (a czasem także w utwardzone alejki, ścieżki i podjazdy). Taki montaż staje się dość kłopotliwy i pochłania większe wydatki. Dlatego zaleca się, by podziemne elementy systemu nawadniającego były wykonane na samym początku (przed posadzeniem roślin i wykonaniem ścieżek). Naziemne elementy systemu możemy wykonać po przygotowaniu i obsadzeniu terenu. Wyjątkiem jest jedynie nawadnianie kropelkowe, które możemy wykonać na każdym etapie prac ogrodowych.

Wadą systemów jest to, że wymagają odpowietrzenia na zimę ponieważ w rurach nie może zamarznąć woda. Tę czynność wykonują serwisanci.

Pamiętajmy, by nie zapomnieć o tym zawsze przed pierwszymi przymrozkami